انواع زرد زخم یکی از شایع ترین بیماری های پوستی که بیشتر در کودکان شیوع پیدا می کند و به دلیل خارش زیاد می تواند آزار دهنده باشد. زرد زخم از جمله بیماری هایی است که از طریق نفوذ باکتری ایجاد می‌شود که علائمی را با خود به همراه دارد.
این بیماری پوستی علاوه بر کودکان در بزرگسالان نیز مشاهده می‌شود و کسانی که به بیماری‌های زمینه ای نظیر آلرژی مبتلا هستند احتمال بروز علائم زرد زخم در آنها بیشتر است. با این حال جزو بیماری های قابل پیشگیری و درمان است که با رعایت نکات بهداشتی و درمان خانگی زرد زخم می توان به بهبود آن کمک کرد.
در این مقاله در ابتدا می پردازیم به اینکه بیماری زرد زخم چیست؟ علت و انواع آن را معرفی می کنیم و اینکه آیا زرد زخم خطرناک است یا نه و بعد درمان و انواع روش درمانی و عوارض آن را شرح می‌دهیم.
بیماری زرد زخم چیست؟
احتمالا الآن شما هم کنجکاو هستید که بدانید بیماری زرد زخم چیست؟ در واقع در اثر رشد و نفوذ دو باکتری به نام‌های استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوکوس پیوژنس در بیرونی ترین لایه پوست که اپیدرم نام دارد باعث پیدایش علائمی در سطح پوست می شود.
زرد زخم بسیار شایع و مسری هست که بیشتر در کودکان ۲-۵ ساله رخ می‌دهد. عمومی ترین محل رشد زرد زخم در پوست اطراف دهان، بازوها و پاها است.
زمان ایجاد شدن علائم زرد زخم وقتی است که پوست مورد گزند حشرات قرار گرفته باشد و یا ترک خورده باشد اما در پوست سالم نیز احتمال ابتلا به انواع زرد زخم وجود دارد، هنگامیکه در پوست سالم بروز می‌کند به زرد زخم اولیه و زمانی که در پوست ترک خورده یا گزیده شده ایجاد شود زرد زخم ثانویه می‌گویند.
زمان پیدایش زرد زخم به قرن ۱۴ میلادی در انگلستان باز می گردد آن زمان برای نام گذاری این بیماری از واژه لاتین (Impetere ) به معنی حمله استفاده کردند. شیوع انواع زرد زخم در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب بیشتر است و تا پاییز ادامه دارد همچنین در مناطقی با آب و هوای گرم ومرطوب احتمال شیوع در کل سال وجود دارد.
دلایل بروز بیماری زرد زخم چیست؟
پیش تر گفتیم علت زرد زخم دو باکتری به نام های استافیلوکوکوس و استرپتوکوکوس است که این دو باکتری از سطح پوست از طریق ترک یا بریدگی ایجاد شده روی پوست یا بثورات و زخم حشرات، در پوست نفوذ کرده و سبب بروز انواع زرد زخم می‌شوند.
دومین علت زرد زخم مسری بودن آن است، همانطور که گفتیم این بیماری مسری است و با لمس زخم‌های روی پوست به افراد سالم نیز سرایت می کند حتی استفاده از وسایلی که با زخم فرد بیمار در تماس بوده نیز باعث انتقال انواع زرد زخم می شود اما علائم بیماری خیلی زود بروز نکند.
علت زرد زخم فقط به وجود این دو باکتری محدود نمی‌شود سایر علل بروز انواع زرد زخم عبارت است از:
- زندگی در آب و هوای گرم و مرطوب
- دیابت
- دیالیز کردن
- بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن را مختل کرده باشد مثل HIV
- ابتلا به اگزما، پسوریازیس، درماتیت
- سوختگی و یا آفتاب سوختگی
- ابتلا به عفونتهایی که باعث خارش در بدن می‌شود مثل شپش، گال، هرپس سیمپلکس، آبله مرغان
- پوست در تماس با پیچک سمی و یا گزش حشرات باشد
- انجام ورزش هایی که پوست بدن لمس می‌شود نظیر کشتی و فوتبال
معرفی انواع زرد زخم
به طور معمول میلیون ها باکتری در روی سطح پوست زندگی می کند که اغلب آنان بی خطر و برخی دیگر نیز مفید هستند اما گاهی اوقات باکتری های مضری روی پوست رشد می کند که به محض نفوذ در لایه های پوست و تکثیر، ناراحتی هایی را ایجاد می کند.
انواع زرد زخم بر اساس نوع باکتری نفوذ یافته در پوست و مراحل تبدیل شدن به زرد زخم به سه دسته تقسیم می شود:
مقاله پیشنهادی: درماتیت چیست و چگونه به درمان درماتیت بپردازیم؟
غیر تاولی
زرد زخم غیر تاولی که بر اثر نفوذ باکتری استافیلوکوکوس در پوست بروز می‌کند یکی ازشایع ترین نوع زرد زخم است که میزان شیوع آن را ۷۰ درصد برآورد کرده‌اند.
مراحل شیوع زرد زخم غیرتاولی:
ایجاد زخم‌های قرمز رنگ و خارش دار که از اطراف دهان و بینی شروع می شود اما می تواند در سایر قسمتهای صورت و اندام گسترش پیدا کند.
در اثر خارش زخم‌ها سر باز کرده و اطراف آن پوسته قرمز و ملتهب رشد می‌کند
سپس به رنگ پوسته‌ای تشکیل می شود که به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای است
پس از خشک شدن پوسته‌های زرد رنگ لکه های قرمز رنگی باقی می‌ماند که به مرور محو می شود ( مدت زمان از بین رفتن این لکه ها از چند روز تا چند هفته متفاوت است) و جای زخم ها باقی نمی ماند.
در موارد شدیدتر زرد زخم که بسیار نادر است با تب و تورم غدد همراه است. این بیماری با بدون مصرف دارو با درمان خانگی زرد زخم ( که در انتهای مقاله خواهیم گفت) و استفاده از طب سنتی به سرعت بهبود می یابد.
لوپوس (تاولی)
عامل شیوع زرد زخم لوپوس نیز باکتری استافیلوکوکوس است اما علائم متفاوت تری را روی بدن ایجاد می‌کند.
مراحل شیوع زرد زخم لوبوس:
شروع زرد زخم لوپوس با تاول های آبدار( با قطر حدود ۲ سانتی متر) است که در ناحیه مرکز بدن ( جایی که پوست سالم است و اثری از ترک نیست) یعنی کمر تا گردن و یا بازوها و پاها بروز می کند.
تاول ها چند روز بعد از بروز سر باز کرده و تخلیه می شود و لایه ای زرد رنگ تشکیل شده و بهبود می یابد بدون اینکه لک از خود به جا بگذارد.
تاول ها امکان دارد که دردناک باشند و پوست اطراف آنها نیز خارش دارد همچنین در این نوع زرد زخم نیز همانند زرد زخم برجسته ممکن است در موارد شدید علائم تب و تورم غدد نیز داشته باشد.
خرید بهترین برند کانسیلر با کیفیت بالا و قیمت مناسب
اکتیما
زرد زخم اکتیما از دو نوع قبلی خطرناک‌تر است ولی میزان شیوع آن کمتر است اما در صورت عدم درمان می تواند تا عمق پوست نفوذ کند و شدت بیماری شدیدتر از دو نوع قبلی است.
مراحل بروز زرد زخم اکتیما:
در مراحل ابتدایی تاول های دردناکی رشد می کند که بیشتر در روی باسن، ران، پاها، مچ پا و پا مشاهده می شود.
سپس تاول ها به زخم های چرکی با پوسته ای ضخیم تبدیل می شود.
پوست نواحی اطراف زخم ها قرمز رنگ است.
زرد زخم اکتیما کمی طولانی تر نسبت به دو نوع قبلی بهبود می یابد و پس از درمان از خود لکه به جا می گذارد.
علائم کلی انواع زرد زخم
اگر به صورت کلی بخواهیم علائم انواع زرد زخم را مورد بررسی قرار دهیم. این علائم مرحله به مرحله با تشدید بیماری در روی بدن بیمار ایجاد می شود.علائم زرد زخم در ابتدا در ناحیه صورت و اطراف بینی و دهان مشاهده می شود اما به دلیل مسری بودن می تواند به سرعت در دیگر نواحی بدن گسترس پیدا کند.
علائم اولیه شامل زخم های قرمز رنگ و خارش آور است که بعد از چند روز تبدیل به تاول های آبدار می‌شود. تاول ها نیز سرباز کرده و مایع درون آن خارج شده و یک لایه پوست زرد رنگ روی آن را فرا می گیرد.
در بدن نوزادان تاول ها در ناحیه قرار گیری پوشک و چین ها بزرگتر است و یک لایه فلس دار به نام کلاکت تشکیل می دهد.
آیا زرد زخم خطرناک است؟
قبل از جواب به این سوال که آیا زرد زخم خطرناک است یا نه باید از دو جانب به این سوال پاسخ دهیم. از لحاظ درمان باید بگوییم که بیماری لاعلاجی نیست و در اکثر موارد حتی نیازی به درمان دارویی ندارد و با درمان خانگی زرد زخم بهبود می یابد مگر اینکه از انواع زرد زخم شدید باشد که نیاز به درمان فوری پزشکی داشته باشد.
اما از آنجا که این بیماری مسری است و به راحتی می تواند به دیگران منتقل شود باید جانب احتیاط را رعایت کرد بنابراین با اینکه بیماری خطرناکی نیست اما تشخیص و رعایت نکات بهداشتی برای فرد بیمار الزامی است.
همچنین این نکته را نیز باید در نظر بگیرید که ابتلا به انواع زرد زخم و بهبودی از آن در بدن ایمنی ایجاد نمی‌کند یعنی اگر کسی دچار این بیماری شده باشد شانس دوباره مبتلا شدن را خواهد داشت.
درمان انواع زرد زخم
برای درمان انواع زرد زخم چنانچه خفیف باشد پزشک از روی علائم ظاهری آن را تشخیص داده و دارو برای درمان آن تجویز می‌کند ( در اغلب مواقع با درمان خانگی زرد زخم رفع می شود). اگر با دارو بهبود پیدا کند احتمال دارد که مقداری از مایع درون زخم یا تاول را برداشته و به آزمایشگاه بفرستد در آنجا تشخیص می دهند که عامل به وجود آمدن این تاول یا زخم ها چه نوع باکتری بوده تا بر اساس آن دارو تجویز کند.
پزشک برای درمان انواع زرد زخم از آنتی بیوتیک استفاده می کند که نوع آن و دوز مصرفی بسته به شدت بیماری دارد. در زرد زخم خفیف که فقط نواحی محدودی از بدن درگیر شده از آنتی بیوتیک های موضعی برای درمان تجویز می‌شود.
اگر تشخیص پزشک زرد زخمِ شدید باشد یا در بیشتر نواحی بدن گسترش پیدا کرده باشد از آنتی بیوتیک های خوراکی برای درمان تجویز خواهد کرد.
معمولا درمان زرد زخم بین ۷-۱۰ روز به طول می انجامد که اگر بیماری عفونی زمینه ای دارید و یا به بیماری پوستی دیگری مبتلا هستید احتمال طولانی تر شدن مدت زمان درمان وجود دارد در طول درمان با دارو نیز با انجام درمان خانگی زرد زخم درکنار آن از شیوع آن پیشگیری کنید.
درمان زرد زخم در طب سنتی
راهکارهای مختلفی برای درمان زرد زخم در طب سنتی وجود دارد که با رعایت نکات بهداشتی و انجام این روش ها می توانید به درمان انواع زرد زخم بپردازید. در ادامه به چند راه کار برای درمان زرد زخم در طب سنتی اشاره می کنیم:
سرکه سفید
در قدم اول برای درمان انواع زرد زخم لازم است که محل ایجاد علائم به خوبی تمیز و ضد عفونی شود سرکه سفید به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل می کند زیرا همانطور که می دانید سرکه دارای خاصیت ضد باکتریایی است.
نحوه استفاده از سرکه سفید برای درمان زرد زخم بدین شکل است که ابتدا ۱ قاشق غذا خوری سرکه سفید را با ۲ لیوان آب ولرم ترکیب کرده و محل تجمع زخم یا تاول را با یک پارچه تمیز شسته شده در آب و سرکه بپوشانید از مالیدن پوست برای جلوگیری از سرایت زرد زخم به دیگر نواحی بپرهیزید.
سپس ناحیه مصدوم را با پارچه دیگری خشک کرده و از پماد آنتی بیوتیک روی موضع بزنید و با باند بپوشانید.
مقاله پیشنهادی: علائم شناخت و روش های درمان زگیل تناسلی در مردان و زنان
سیر
استفاده از سیر نیز یک راه حل دیگر در درمان زرد زخم در طب سنتی است زیرا به دلیل خاصیت ضد باکتریایی که دارد برای درمان انواع زرد زخم مناسب است همچنین مصرف سیر نیز موجب کاهش خارش و درد می‌شود.
برای استفاده از سیر باید ۲-۳ از آن را له کنید و ۲ قاشق غذاخوری روغن کنجد را بگذارید تا گرم شود و سیر له شده را درون آن تفت دهید. سپس اجازه دهید روغن خنک شود از این روغن می توانید روزی ۲ بار برای درمان انواع زرد زخم روی موضع بمالید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا را میتوان یکی از بهترین گیاهان برای درمان زرد زخم در طب سنتی دانست زیرا تمامی خواصی که برای درمان انواع زرد زخم لازم است را دارا است. آلوئه ورا یک تشکین دهنده‌ی واقعی است بنابراین خارش و التهاب این بیماری را به خوبی از بین می برد.
علاوه بر آن خاصیت ضد باکتریایی آن برای نابودی هر نوع باکتری مفید است از دیگر خواص آلوئه ورا برای درمان زرد زخم داشتن مقدار زیادی آنتی اکسیدان است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن لازم و ضروری است همچنین موجب ترمیم پوست صدمه دیده می شود.
برای استفاده از آلوئه ابتدا آن را برش زده و ژل داخل آن را تخلیه کنید و روی موضع به مدت ۳۰ دقیقه قرار دهید و این کار را به مدت ۱ هفته روزی ۲-۳ بار انجام دهید.
عسل
عسل نیز از جمله مواد طبیعی است که با داشتن خاصیت ضد باکتریایی، دشمنی سرسخت برای نابودی انواع عفونت باکتریایی است. در درمان انواع زرد زخم از عسل برای پیشگیری از پیشرفت باکتری، ترمیم پوست و تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده می شود.
نحوه استفاده از عسل برای درمان زرد زخم در طب سنتی بدین شکل است که مقداری عسل روی موضع قرار دهید و بعد از چد ساعت با آب ولرم بشویید این کار را روزانه تا ۳ بار انجام دهید همچنین برای درمان زرد زخم می توانید عسل را بخورید.
اکالیپوتوس
اکالیپتوس یکی دیگر از گیاهان موثر در درمان زرد زخم در طب سنتی است در یک تحقیق آزمایشگاهی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد نشان داد که اکالیپتوس تاثیر فوالعاده ای در جلوگیری از رشد باکتری استرپتوکوکوس دارد.
نحوه استفاده از اکالیپتوس برای درمان انواع زرد زخم باید روغن آن را تهیه کنید و به صورت موضعی در ناحیه صدمه دیده پوست بزنید. روغن اکالیپتوس سمی است و برای خوردن مناسب نیست همچنین برای استفاده موضعی نیز باید 2-3 قطره روغن را در مقداری آب حل نموده و روی موضع بمالید.
نکته: در نوزادانی که مبتلا به زرد زخم شده اند از مالیدن روغن اکالیپتوس خودداری کنید زیرا باعث تحریک پوست می شود.
زنجبیل
زنجبیل نیز از دیگر مواد موثر در درمان زرد زخم در طب سنتی است که طباء طب سنتی استفاده از آن را بسیار توصیه می کنند از ویژگی های مثبت زنجبیل در درمان انواع زرد زخم خاصیت ضد باکتریایی آن خصوصا در از بین بردن باکتری استافیلوکوک است.
برای استفاده از زنجبیل در درمان زرد زخم می توانید آن را برش دهید و آن را در مستقیما در روی موضع قرار دهید ممکن است کمی باعث ایجاد سوزش در ناحیه شود. روش دیگر اینکه از ریشه زنجبیل عصاره ای تهیه کنید و آن را به شکل ضماد بر روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
راه سوم در استفاده از زنجبیل مصرف خوراکی زنجبیل است نکته ای که باید رعایت کنید از مصرف زنجبیل بر روی پوست کودکان خودداری کنید زیرا باعث تحریک پوست می شود.
درمان خانگی زرد زخم
داروی اصلی درمان انواع زرد زخم آنتی بیوتیک ها هستند اما با رعایت نکاتی که در درمان خانگی زرد زخم می گوییم در تسریع روند درمانی به خود کمک کنید.
شست و شوی مداوم
شروع کار در درمان خانگی زرد زخم، شست و شوی مداوم ناحیه ملتهب است که به بهبودی آن کمک زیادی می کند. موضع را با آب ولرم و صابون ۳-۴ مرتبه در طول شبانه روز بشویید، خشک کنید لایه زرد رنگ آن را بردارید. سعی کنید برای خشک کردن موضع هر بار از یک دستمال یا حوله تمیز استفاده کنید و بعد از لایه برداری دستان خود را ضد عفونی کنید.
بستن باند
مرحله بعد در درمان خانگی زرد زخم، محل آسیب دیده را با پماد آنتی بیوتیک پوشش دهید و اگر انواع زرد زخم در محل قابل پوشش قرار دارد آن را با باند بپوشانید.
برای درمان زرد زخم خفیف بعد از شست و شو تا ۳ بار روز مجاز به استفاده از پماد آنتی بیوتیک بر روی ناحیه آسیب دیده و بستن باند هستید در صورتی که بعد از چند روز بهبود پیدا نکرد باید به پزشک مراجعه کنید.
متعادل کردن باکتری های موجود در پوست
راهکاری که در درمان خانگی زرد زخم توضیح می دهیم به متعادل شدن باکتری های موجود در پوست کمک می کند برای انجام این روش می توانید در وان حمام به اندازه نصف فنجان محلول ضد عفونی کننده پوست اضافه کنید و به مدت ۱۵ دقیقه در آن قرار گیرید (خصوصا زمانی که علائم انواع زرد زخم در اعضای بدن رشد کرده) استفاده مداوم از این روش برای کم شدن میزان باکتری های روی پوست موثر است.
نکاتی که در درمان انواع زرد زخم باید رعایت کنید
چنانچه دچار انواع زرد زخم شده اید علاوه بر استفاده از درمان خانگی زرد زخم و جلوگیری از انتشار این بیماری در بین افراد سالم باید نکات زیر را رعایت کنید از جمله:
- ناخن ها را کوتاه نگه دارید و از خاراندن تاول یا زخم های چرکی جلوگیری کنید( تا حد امکان)
- در طول درمان حوله، لباس، ملحفه و هر چیزی با پوست بدن بیمار در تماس است شسته و ضد عفونی شود
- از زمان تشخیص زرد زخم تا درمان کامل آن از رفتن به مراکز مملو از جمعیت خودداری کنید برای جلوگیری از انتشار بیماری بسیار مهم است.
- از دادن وسایل شخصی خود به افراد سالم خودداری کنید
- در صورتی بخشی از پوست بدن شما توسظ حشرات گزیده شد یا خراش پیدا کرد آن را ضد عفونی کرده و بپوشانید
- از ترکاندن تاول ها یا کندن زخم ها جدا خودداری کنید این کار باعث پخش شدن بیماری در دیگر نقاط بدن می شود.
- با داشتن یک رژیم غذای سرشار از آنتی اکسیدان در طول درمان خانگی زرد زخم باعث افزایش سیستم دفاعی بدن خود شده و بهبودی خود را سرعت ببخشید.
عوارض انواع زرد زخم
درمان انواع زرد زخم نیز مانند هر بیماری دیگر ممکن است که عوارضی را در پی داشته باشد اگرچه این عوارض بسیار نادر است اما در صورت مشاهده باید حتما پزشک معالج خود را در جریان بگذارید. برخی از عوارض انواع زرد زخم عبارت است از:
خرید انواع ماسک صورت برای جوانسازی پوست و رفع آلودگی با قیمت مناسب
سلولیت
زمانی بدن دچار عارضه سلولیت می شود که عفونت به عمق پوست نفوذ کرده باشد علائم سلولیت شامل قرمزی و التهاب پوست به علاوه درد و تب است که با تجویز پزشک و مصرف آنتی بیوتیک و مسکن برای تسکین درد بهبود می یابد.
پسوریازیس گوتات
یک نوع بیماری پوستی غیر عفونی است که بعد از درمان بیماری های عفونی در بدن کودکان ایجاد می شود. این بیماری باعث ایجاد زخم های کوچک در سینه ، بازوها و پاها و پوست سر می شود.
مخملک یا تب اسکارلت
نوعی عفونت باکتریایی که موجب پیدایش بثورات صورتی رنگ در بدن شده و با تب و درد و استفراغ همراه است.
سپتی سمی
نوعی عفونت خون است که با این علائم شناخته می شود: تنفس پی در پی، تب بالای ۳۸ درجه، اسهال، افت فشار خون این بیماری خطر ناک است و با دیدن علائم فوق باید به پزشک مراجعه کنید.
گلومرولونفریت
بیماری بسیار نادری است که باعث عفونی شدن رگ های خونی در کلیه ها می شود و دارای نشانه های تورم شکم، تغییر ادرار به رنگ قهوه ای یا قرمز، تورم صورت، چشم، پا و مچ پا، افزایش فشار خون، خون قابل رویت درادرار که با مشاهده علائم فوق باید به پزشک مراجعه شود.
منابع
mayoclinic.org
nhsinform.scot
healthline.com
hse.ie
